Teneryfa – edukacja w plenerze, permakultura i bioróżnorodność. Relacja ze szkolenia Erasmus+
W dniach 10–14 marca 2025 roku zespół Braniewskiego Instytutu Rozwoju wziął udział w kursie „Outdoor education to promote environmental and social inclusion values” na Teneryfie. Szkolenie prowadzone przez Asociación Socioeducativa Eduplus łączyło edukację terenową, permakulturę oraz innowacyjne metody włączające dorosłych w działania proekologiczne i społeczne.
Program – pięć dni praktyki w naturze
Wyobraź sobie salę lekcyjną bez ścian: morze kilometr dalej, wokół sosny kanaryjskie, a zamiast szkolnej tablicy – schemat gry terenowej rozrysowany patykiem na piasku. Taki właśnie krajobraz towarzyszył zespołowi Braniewskiego Instytutu Rozwoju podczas kursu „Outdoor education to promote environmental and social inclusion values” prowadzonego przez Asociación Socioeducativa Eduplus na Teneryfie (10–14 marca 2025 r.).
Wyspa jako sala warsztatowa
Już pierwszego dnia trenerzy zaprosili uczestników do nature briefing – krótkiej refleksji w cieniu palm, która pomaga przełączyć się z trybu sali konferencyjnej na „tryb wyspy”. Zamiast slajdów pojawiły się zabawy integracyjne z elementami ruchu, a wprowadzenie do pedagogiki skoncentrowanej na emocjach odbyło się poprzez ćwiczenie oddechowe wśród zapachu żywicy.
Kolejne dni były wędrówką po metodach. Las sosnowy zamienił się w scenę dla gry environmental yincana – plenerowego questu, w którym drużyny rozwiązywały zagadki o lokalnych ekosystemach, fotografowały endemiczną jaszczurkę Gallotia galloti i segregowały „odpady‑rekwizyty”. Park miejski stał się terenem akcji Biodiversity Detectives: uczestnicy mapowali gatunki roślin, a później łączyli je z kanaryjskimi legendami, tworząc narracje edukacyjne.
Farma permakulturowa i ścieżka „waterloop”
Środa upłynęła w gospodarstwie edukacyjnym, gdzie permakultura to nie teoria, lecz codzienność. Zespół BIR, pracując ramię w ramię z lokalnymi wolontariuszami, nawadniał grządki kapusty i zakładał „waterloop” – spiralę edukacyjną pokazującą obieg wody w uprawach. Obserwacja zajęć z osobami ze spektrum autyzmu uświadomiła, jak ogrodnictwo terapeutyczne łączy ekologię z podnoszeniem dobrostanu psychicznego.
Grywalizacja, storytelling i solution‑oriented discourse
Kurs konsekwentnie unikał języka katastrofy. Zamiast „ekologicznej apokalipsy” pojawiła się narracja skoncentrowana na rozwiązaniach – uczestnicy ćwiczyli tworzenie pozytywnych historii, które zachęcają, a nie straszą. Wieczorne kręgi refleksji przy pomarańczowym zachodzie słońca zamieniały notatki z dnia w pomysły na mikro‑akcje „zero waste travel” czy podcasty o lokalnych ekosystemach.
Metody i narzędzia, które poznali uczestnicy
-
Outdoor Learning & Experiential Games – projektowanie gier terenowych (scavenger hunt, ecoyincana), które rozwijają współpracę i rozumienie zagadnień środowiskowych.
-
Permakultura i nauka w ogrodzie – wykorzystanie farmy edukacyjnej do nauki krytycznego myślenia, cierpliwości i empatii; łączenie ogrodnictwa z terapią zajęciową.
-
Solution‑Oriented Discourse – budowanie motywacji poprzez pozytywną narrację zamiast straszenia skutkami kryzysu klimatycznego.
-
Bioróżnorodność w praktyce – moduł „Biodiversity detectives” (fotografowanie i opisywanie gatunków), tworzenie mikro‑ścieżek dydaktycznych w miejskich parkach.
-
Metody niewerbalne – silent walk, techniki zaufania i wyrażania emocji w grupach o zróżnicowanych potrzebach.
-
Grywalizacja i technologie – dokumentowanie refleksji w aplikacji Padlet, elementy geocachingu jako motywator do eksploracji terenu.
Rezultaty i doświadczenia grupy
„Projektowanie zadań terenowych pokazało nam, że edukacja ekologiczna może być jednocześnie zabawą i skutecznym narzędziem integracji.”
„Praca na farmie permakulturowej uświadomiła, jak wiele kompetencji społecznych rozwija się przy wspólnej uprawie – od odpowiedzialności po krytyczne myślenie.”
„Narracja skoncentrowana na rozwiązaniach dodaje odwagi uczestnikom: zamiast lęku pojawia się ciekawość działania.”
Dzięki kursowi zespół zwiększył pewność siebie jako edukatorzy, opanował planowanie wycieczek outdoorowych z elementami grywalizacji, a także rozwinął umiejętności facylitacji dyskusji i moderowania zespołów międzynarodowych.
Znaczenie dla społeczności i organizacji
Nowo poznane narzędzia pozwolą Stowarzyszeniu BIR:
-
prowadzić warsztaty permakulturowe w lokalnym ogrodzie społecznym,
-
organizować gry terenowe o bioróżnorodności dla seniorów i młodzieży,
-
wprowadzić narrację solution‑oriented do kampanii ekologicznych,
-
tworzyć inkluzyjne działania outdoorowe z osobami o specjalnych potrzebach.
Pierwsze pilotażowe zajęcia planowane są na okres letni 2025 r., a relacja z Teneryfy posłuży jako materiał promujący ideę uczenia w naturze.
Artykuł ten jest częścią działań upowszechniających rezultaty projektu Erasmus+ realizowanego przez Braniewski Instytut Rozwoju.
Źródło i wysokość finansowania: Unia Europejska, 53 522 Euro.
